Σε μια εποχή όπου τα αντιβιοτικά χάνουν σταδιακά την αποτελεσματικότητά τους απέναντι στα «υπερόπλα» των μικροβίων – τα ανθεκτικά βακτήρια – ερευνητές μετατρέπουν το πιο απλό και καθημερινό συστατικό της κουζίνας, το ξίδι, σε ισχυρό όπλο κατά των λοιμώξεων. Με τη βοήθεια νανοτεχνολογίας, το ξίδι «ενισχύεται» με ειδικά νανοσωματίδια και γίνεται ένα μη τοξικό, φθηνό και αποτελεσματικό αντιμικροβιακό, ικανό να σκοτώνει βακτήρια από μέσα και έξω από τα κύτταρά τους. Η ανακάλυψη, που προέρχεται από εργαστήρια στην Αυστραλία και τη Νορβηγία, μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα στην καταπολέμηση των υπερ-λοιμώξεων.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ: Από την κουζίνα στα εργαστήρια
Το ξίδι, γνωστό επιστημονικά ως οξικό οξύ, χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες ως απολυμαντικό για πληγές και επιφάνειες, αλλά η δράση του περιορίζεται σε λίγα βακτήρια και αποτυγχάνει απέναντι σε επικίνδυνα στελέχη όπως το MRSA (μεθικιλλίνη-ανθεκτικό Staphylococcus aureus) ή το E. coli. Παλαιότερες μελέτες είχαν δείξει ότι το μηλόξιδο μπορεί να καταπολεμήσει ορισμένα ανθεκτικά βακτήρια όπως το MRSA και το rE. coli, αλλά η νέα έρευνα το παίρνει ένα βήμα παραπέρα.
Επιστήμονες από το QIMR Berghofer Medical Research Institute (Αυστραλία), το Flinders University και το Πανεπιστήμιο του Μπέργκεν (Νορβηγία) ανέπτυξαν μια νανο-ενισχυμένη εκδοχή του ξιδιού, προσθέτοντας νανοσωματίδια άνθρακα με κοβάλτιο (cobalt-based carbon quantum dots). Αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια, σε συγκέντρωση μόλις 0,06% ξιδιού, κάνουν τα βακτηριακά κύτταρα να πρήζονται και να σπάνε, σκοτώνοντας παθογόνα όπως το Staphylococcus aureus, το Escherichia coli και το Enterococcus faecalis – ακόμα και αυτά που αντιστέκονται στα συμβατικά αντιβιοτικά.
Πώς λειτουργεί το «υπερόπλο»;
| Συστατικό | Δράση |
|---|---|
| Οξικό οξύ (ξίδι) | Δημιουργεί όξινο περιβάλλον που πρήζει τα βακτηριακά κύτταρα και διευκολύνει την είσοδο των νανοσωματιδίων. |
| Νανοσωματίδια Co-C | Επιτίθενται εσωτερικά και εξωτερικά στα βακτήρια, προκαλώντας ρήξη κυττάρων. Ασφαλή για ανθρώπινα κύτταρα. |
| Συνδυασμός | Σκοτώνει >99% των ανθεκτικών βακτηρίων σε δοκιμές in vitro και θεραπεύει πληγές σε ποντίκια χωρίς παρενέργειες. |
Η μέθοδος δοκιμάστηκε σε ανθρώπινα κύτταρα δέρματος και πληγές ποντικιών με ανθεκτικά βακτήρια, όπου έδειξε πλήρη ίαση χωρίς τοξικότητα. Οι ερευνητές τονίζουν ότι αυτή η προσέγγιση μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης νέων αντοχών, καθώς τα βακτήρια δυσκολεύονται να «αντισταθούν» στον συνδυασμό.
Η μάχη κατά της αντιβιοτικής αντοχής: Γιατί χρειαζόμαστε τέτοια «όπλα»;
Η αντιμικροβιακή αντοχή (AMR) είναι μια παγκόσμια κρίση: Σύμφωνα με έρευνες, προκαλεί 1,27 εκατομμύρια θανάτους ετησίως άμεσα και συνδέεται με 4,95 εκατομμύρια ακόμα. Ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι για ηλικιωμένους, διαβητικούς και καρκινοπαθείς, όπου οι μη θεραπευόμενες πληγές οδηγούν σε σοβαρές λοιμώξεις. Το ξίδι, ως φθηνό και διαθέσιμο, μπορεί να γίνει εναλλακτική σε φτωχές χώρες, μειώνοντας την εξάρτηση από ακριβά φάρμακα.
Παλιότερες μελέτες είχαν δείξει ότι το ξίδι σκοτώνει μυκοβακτήρια (όπως αυτά της φυματίωσης) και παθογόνα όπως το E. coli O157:H7, αλλά η νανο-έκδοση το κάνει πολλαπλά ισχυρότερο.
Συμπέρασμα
Αυτή η καινοτομία μετατρέπει το ξινό μυστικό της γιαγιάς σε επιστημονικό όπλο κατά των υπερ-μικροβίων, προσφέροντας ελπίδα σε εκατομμύρια ασθενείς. Με κόστος ελάχιστο και μηδενική τοξικότητα, το «νανο-ξίδι» μπορεί να φτάσει γρήγορα σε νοσοκομεία και σπίτια. Οι ερευνητές καλούν για κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους – και εμείς, για μια υγιέστερη εποχή χωρίς φόβο από λοιμώξεις.
